Waarom zijn buitenlanders zo dol op Russen?

Onvermoeibaar en 100% gefocust. Ik heb het over de Russische baliemedewerkers tijdens mijn vluchtuitval in Poelkovo uit mijn vorige blog. In Nederland zouden ze al lang vervangen zijn door een verse ploeg, want dat moet van onze cao. Wat een grenzeloze inzet! En Russen gooien ook zomaar een dode eland over hun rug, zo kunnen we zien in een documentaire van Jelle Brandt Corstius. Het psychologisch effect op ons westerlingen is ernaar. Waarom kunnen wij zo onder de indruk zijn van Russen?

Het mateloze van Russen kom je overal tegen. Overweldigende gastvrijheid, eindeloze discussies over de onmogelijkheid een rationeel ingericht leven te leiden, grenzeloos collectief drinken, vindingrijk verzet tegen autoriteiten, excessief uiterlijk vertoon, buitenissige vrijetijdsbesteding en het geloof in het leven als één grote grap. Bewondering voor deze buitensporigheid zie je bij westerse journalisten, wetenschappers en expats en dus ook bij mensen zoals ik die nauw met Russen samenwerken. Mijn eerste ervaring met het grenzeloze Russische arbeidsethos stamt uit 1998, bij de organisatie van een conferentie aan de Tomsk staatsuniversiteit. De Britse projectleider komt in opperste wanhoop binnenrennen, want onze Russische partners zijn in de verste verte niet klaar met de voorbereidingen. Toch loopt de volgende dag alles op rolletjes. Navraag leert dat die nacht niemand van de Russische organisatie zijn bed heeft gezien. Net als de Poelkovo-medewerkers vindt ook hier iedereen het vanzelfsprekend door te werken tot de klus is geklaard.

Thuis behorende tot de middenmaat, zorgen Russen ervoor dat je jezelf in hun land gemakkelijk tot de top rekent. Want zo worden we behandeld. Aan de Staatsuniversiteit nodigt de decaan van de faculteit Geesteswetenschappen me al snel bij hem thuis uit voor een borrel. "Oh, maar ik haal je op met de universiteitstaxi, hoor!" Meteen gaat de rode loper uit: op het voor auto's verboden universiteitsterrein mogen we overal gewoon doorrijden en ook daarbuiten krijgen we steevast groen licht. Wie wil zich niet even belangrijk wanen? Ook de universitaire jubileumavond staat me nog levendig voor de geest. Wat een sfeer. Wat een overvloed aan eten en drinken. En wat een heerlijk gevoel erbij te mogen horen. De serieuze en normaal gesproken honkvaste BBC-presentator Jonathan Dimbleby (links op de foto) komt er in zijn Russia: A journey to the heart of a land and it's people (2008) ruiterlijk voor uit: Rusland vindt hij 'challenging, stimulating, amusing and exhilarating'. 

Kun je mijn verlangen naar zo'n 'maximalistisch' Rusland zien als teken dat ik me in mijn eigen oh zo voorspelbare land verveel? Ik weet dat ik met mijn Russische partners nauwelijks grip heb op wat er uiteindelijk al dan niet gebeurt. Heb ik dan vooral behoefte aan zelfrelativering? De Russische schrijver Victor Jerofejev ziet de te 'serieuze westerse moraal' als reden voor de aantrekkingskracht van het onserieuze Russische leven. Ik kom uit een cultuur van doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Ongebreidelde Russen als tegengif voor het eigen keurige leven? En wat moet ik dan aan met het verfoeilijke politieke systeem? Lev Tolstoj zei het al: "De mens is nooit een groter egoïst dan op momenten van geestelijke vervoering".

Verwante blogs:

Sovjetbelevenissen in een hypermoderne omgeving (aug 2016)

Youtubefimpje: Zie voor de westerse journalistieke bewondering voor exorbitant rijke Russen de korte VICE documentaire A Day with a Russian Billionaire: Portrait of a Russian oligarch (2013)